Debate vs Quarrel

ခုတေလာ facebook ၾကည့္လိုက္ရင္ live အျပန္အလွန္တိုက္ပြဲေတြ ဟိုက ဒီက share ၾကတာ ေတြ ့ရတယ္... သားနဲ ့အခန္းထဲမွာ နားေနတုန္း ဘာေတြလဲဆို ဖြင့္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ဘာမွန္းေတာင္မသိေသး ညစ္ညမ္းတဲ့အဆဲေတြ ဆက္တိုက္ၾကားရေတာ့ သားက လွမ္းေမးတယ္... ဘာေတြလဲေမေမတဲ့... အျမန္ဆံုးပိတ္လိုက္ရတယ္... အယူအဆေတြ ကြဲလြဲလို ့ရပါတယ္... အေတြးအေခၚေတြကြဲလဲြလို ့ရပါတယ္... ကိုယ့္အယူအဆ, အေတြးအေခၚကို သူမ်ားကလက္ခံေစခ်င္ရင္ လက္ခံႏိုင္ဖို ့ေျပာတတ္ေအာင္ေလ့က်င့္ပါ... ဆဲျခင္းဘာသာေဗဒနဲ ့ေျပာရင္ လက္မခံတဲ့အျပင္ အရင္က ကိုယ့္လက္ခံတဲ့သူေတြေတာင္ လက္မခံတဲ့အေျခအေနျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္... ဆဲမွ အႏိုင္ရတာ မဟုတ္ပါဘူး... ကိုယ္ေျပာခ်င္တဲ့အခ်က္ကို အေသအခ်ာထိထိမိမိသူမ်ားလက္ခံလာေအာင္ ေျပာတတ္မွ ပညာပါ...

ကြ်န္မကိုယ္ေတြ ့အျဖစ္အပ်က္ေလးေျပာျပရရင္ ကြ်န္မငယ္ငယ္က ရပ္ကြက္ထဲမွာ အရမ္းကစားခ်င္ေဆာ့ခ်င္တယ္... စည္းကမ္းႀကီးတဲ့မိဘေတြက တခ်ိဳ ့ကေလးေတြဆဲသံၾကားရေတာ့ ခြင့္မျပဳဘူး... အေဆာ့အကစားသန္တဲ့ကြ်န္မ အတင္းပူဆာေတာ့ ေမေမက ကတိတခုေတာင္းတယ္... သူမ်ားဆီက အဆဲေတြကူးမလာပါဘူးဆို ကစားတဲ့... ေမေမ့ကို ကတိေပးခဲ့တယ္... တကယ္သြားေဆာ့ေတာ့ ကစားလို ့ရွံဳးရင္ အဆဲနဲ ့အႏိုင္ယူၾကတယ္, အဆဲနဲ ့ျငင္းခုန္ၾကတယ္... အဲဒီမွာ မဟုတ္မခံကြ်န္မက ကိုယ္လဲမွန္ေနပါလ်က္ ေနရင္းထိုင္ရင္း အဆဲခ်ည္းခံေနရေတာ့ စဥ္းစားတယ္, ဘယ္လိုအထိေရာက္ဆံုးနည္းနဲ ့ တုန္ ့ျပန္မလဲ... ကစားပြဲမွာ ကိုယ္ကႏိုင္ေနပါလ်က္နဲ ့ အဆဲခံထိ မစိုးလို ့ အရွံဳးေပးပါတယ္လို ့ ေျပာလိုက္ရတာကို ကေလးပီပီမခံခ်င္... ဒီမွာ အဆဲမပါပဲ, ႐ိုင္းစိုင္းတဲ့စကားလံုးမပါပဲ ကိုယ္မွန္တယ္ဆိုတာကို ခ်က္က်လက္က်, ရဲရဲဝံ့ဝံ့ေျပာတတ္ေအာင္ႀကိဳးစားခဲ့တယ္... အဆဲမပါပဲ ကြ်န္မငယ္ဘဝရပ္တည္ႏိုင္ခဲ့တယ္... ေနာက္ပိုင္း ကြ်န္မနဲ႔ကစားရင္း ဆဲရမွာေတာင္ သူတို ့ဝန္ေလးလာတယ္... သဘာဝတရားကိုက ဆိုးတာနဲ ့ေကာင္းတာ ေကာင္းတာကို ပိုလုပ္ခ်င္ၾကတာပါ...

မႏွစ္က ကြ်န္မ ဧရာဝတီတိုင္း ဒါးက, ဝက္ထိုးနဲ ့ပုသိမ္က ကေလးေတြအတြက္ educational event ေလးလုပ္ခဲ့တဲ့အခါ debate program ေလးထည့္ခဲ့တယ္... အရမ္းအားရစရာေကာင္းပါတယ္... ေခါင္းစဥ္က "အလြတ္က်က္သင့္, မက်က္သင့္"တဲ့... ကေလးေတြ debate concept ကိုနားလည္ၾကတယ္... ကိုယ္ယံုၾကည္ရာကို အခ်က္အလက္ျပည့္ျပည့္စံုစံုနဲ ့ ေသခ်ာ ေျပာႏိုင္ၾကတယ္... ေဒါသမပါဘူး... အရမ္းအားရစရာေကာင္းပါတယ္...

ကြ်န္မ ေရးခဲ့ဖူးတဲ့ Debate vs. Quarrel ဆိုတဲ့စာေလးျပန္တင္ေပးလိုက္ပါတယ္... ကိုယ့္ယံုၾကည္ခ်က္, ရပ္တည္ရာကို ယဥ္ေက်းစြာရပ္တည္ႏိုင္ၾကပါေစ...

Debate vs. Quarrel
==============

ပုဂံနဲ ့ပတ္သက္ၿပီး ကြ်န္မတို ့ႏိုင္ငံရဲ႕ အရင္က အေတာ့္ကိုနာမည္ႀကီးတဲ့ အာဏာရွင္တေယာက္နဲ ့ အင္တာဗ်ဴးကို ၾကည့္မိေတာ့ မေန ့က သားနဲ ့ ကားေပၚမွာ ေဆြးေႏြးျဖစ္တာေလး သြားသတိရတယ္...

"ေမေမ... တကယ္ဆို အဂၤလိပ္က ျမန္မာျပည္ကို သိမ္းပိုက္လိုက္တာ အရမ္းေကာင္းတာေနာ္" တဲ့... သားစကားကို စိတ္ဝင္စားသြားတာေၾကာင့္ ဘာလို ့လဲလို ့ေမးေတာ့ သားကျပန္ေျဖပါတယ္... "ဘုရင္စနစ္က အာဏာရွင္စနစ္... ဘုရင္ေသရင္ ဘုရင့္သားက smart မျဖစ္လဲ ဘုရင္ျပန္ျဖစ္တယ္ေလ... တကယ္လို ့ အဂၤလိပ္မသိမ္းခဲ့ရင္ ဘုရင္စနစ္ဆက္ရွိေနမွာေပါ့" တဲ့... ကြ်န္မျပန္ေျဖပါတယ္... အဂၤလိပ္မသိမ္းလဲ ကိုယ့္ဘာသာျဖဳတ္ခ်လို ့ရမွာေပါ့သားရဲ႕... သိမ္းပိုက္တဲ့စနစ္ကလဲအရင္းရွင္ကိုလိုနီစနစ္ပဲေလဆိုေတာ့... သားက ကြ်န္မအရမ္းသေဘာက်တဲ့အေျဖတခုျပန္ေျဖပါတယ္..."sudden change ဘယ္ဟုတ္ပါ့မလဲေမေမတဲ့... ဖြားဖြားစုအုပ္ခ်ဴပ္ႏိုင္ဖို ့ အၾကာႀကီးအခ်ိန္ယူခဲ့ရတယ္မိုလား"တဲ့... ကြ်န္မသေဘာက်မိတယ္ဆိုတာ သားရဲ႕logical thinking ေလးကိုပါ... ဘုရင္ရဲ႕တေသြးတသံတမိန္ ့စနစ္ဆိုးကို ေၾကာက္ရြံ ့ၿပီး အေျပာင္းအလဲprocess ၾကာမယ္လို ့သူေတြးလိုက္တာ... "ဖြားဖြားစုလို အေၾကာက္တရားကင္းေအာင္ လူေတြကို inspire လုပ္ေပးႏိုင္မယ့္ေခါင္းေဆာင္ရွိရင္ အာဏာရွင္စနစ္ဆိုတာ ၿပိဳလဲမွာပါပဲသားရယ္" လို ့ ကြ်န္မေျဖခဲ့တယ္...

ကြ်န္မပထမအစမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ အင္တာဗ်ဴးကို ကြ်န္မက အာဏာရွင္ေဟာင္းႀကီးနဲ ့ အင္တာဗ်ဳးတဲ့ညီမေလး ဦးေႏွာက္စီးခ်င္းထိုးပြဲလို ့ ျမင္မိတယ္... ပုဂံဘုရားေတြကို ျပဳျပင္သင့္မျပဳဳျပင္သင့္ ေဆြးေႏြးၾကတယ္... အာဏာရွင္ေဟာင္းႀကီးက ျပဳျပင္သင့္တယ္ဆိုတဲ့ဘက္က... အင္တာဗ်ဴးတဲ့ညီမေလးက မျပဳျပင္သင့္ဘူးဆိုတဲ့သူေတြကိုယ္စား သေဘာကိုေမးတာပါ... အာဏာရွင္က debateနဲ ့စတာပါ... ဒါေပမယ့္ ညီမေလးရဲ႕ေမးခြန္းေတြကို သူdebate ျပန္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ ေဒါသပါလာတယ္... တကယ္ဆို သူ ့မွာ debate လုပ္ႏိုင္တဲ့ ability သာရွိရင္ သူတည္ၿငိမ္စြာနဲ ့ တုန္ ့ျပန္ၿပီး အရမ္းလွတဲ့ အင္တာဗ်ဴးေလးျဖစ္လာမွာပါ... အဆံုးမွာေတာ့ အာဏာရွင္ႀကီးက ဉာဏ္ပညာမပါတဲ့ quarrel ရန္ေထာင္ျခင္းနဲ ့ အဆံုးသတ္သြားတယ္... အသက္ငယ္ေပမယ့္ အေၾကာက္တရားကင္းစြာ အင္တာဗ်ဴးဆံုးတဲ့အထိ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ေမးသြားတဲ့ ညီမေလးကို ခ်ီးက်ဴးမိတယ္...

ကြ်န္မဇြန္လက ေမာ္လၿမိဳင္နည္းပညာတကၠသိုလ္ကို educational event ေလးသြားခဲ့ေတာ ကြ်န္မတို ့ရဲ႕စီနီယာႀကီးအန္ကယ္ဦးဝင္းထိန္ဦး ကေလးေတြဆရာေတြကိုေမးခဲ့တဲ့ ေမးခြန္းေလး သြားသတိရတယ္... က်ပန္းစကားေျပာပြဲတို ့ စကားရည္လုပြဲတို ့အေတြ ့အၾကံဳရွိလားတဲ့... ကေလးေတြမွာ အဲဒီအခြင့္မရွိခဲ့ပါဘူး... တကယ္ေတာ့ရွိသင့္ပါတယ္... အာဏာရွင္ေခတ္မွာ မေျပာရဲမဆိုရဲေအာင္ ပါးစပ္ေတြအပိတ္ခံခဲ့ရေတာ့ အဲဒီေကာင္းတဲ့ အေလ့အက်င့္ေလးေတြ ေပ်ာက္ကုန္တာပါ... တကယ္ေတာ့ ျပႆနာတခုကို အေျဖရွာၾကတဲ့အခါ debate နည္းကို သံုးမွ အေကာင္းဆံုးအေျဖရမွာပါ... Quarrel ဘက္ေရာက္သြားရင္ေတာ့ မတရားအႏိုင္ရဖို ့ အျပင္းထန္ဆံုးစကားလံုးေတြ...အ႐ိုင္းဆံုးစကားလံုးေတြသံုးႏွဳန္းၿပီး ကိုယ္အႏိုင္ရဖို ့လူတဘက္သားကို ခ်ိဳးႏွိမ္ေျပာဆိုတဲ့ personal attack အသြင္ေျပာင္းၿပီး နဂိုေဆြးေႏြးတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေပ်ာက္ကုန္တာအမွန္ပါ... ခုနကြ်န္မေျပာျပတဲ့ အင္တာဗ်ဳးခံရတဲ့ အာဏာရွင္ႀကီးလိုေလ...

ကြ်န္မတို ့တိုးတက္ေခတ္မွီတဲ့ေခတ္ႀကီးမွာ လူျဖစ္ေနၾကတဲ့အခါ ကိုယ့္အျမင္ကိုယ့္အေတြးကို ဦးေႏွာက္ဉာဏ္ပညာသံုးၿပီး အဆင့္အတန္းရွိစြာ တုန္ ့ျပန္တတ္ဖို ့အေရးႀကီးပါတယ္... Physical ကိုအားကိုးတုန္ ့ျပန္သတ္ၾကတယ္ဆိုတာ ခုေခတ္မွာ ရာဇဝတ္မွဳဆိုတဲ့ဥပေဒနဲ ့ တားျမစ္ထားပါၿပီ... ကိုယ္အႏိုင္ရခ်င္ေဇာနဲ ့လူတဘက္သား ဂုဏ္သိကၡာကို ထိပါးေျပာဆိုတာကိုလဲ အသေရဖ်က္မွဳဆိုတဲ့ ဥပေဒနဲ ့တားျမစ္ထားတဲ့ေခတ္မွာ quarrel နဲ ့ personal attack ဆိုတာ လုပ္တဲ့သူေတြ ရွက္စရာေကာင္းတာ အမွန္ပါပဲ...

အေကာင္းဆံုးဥပမာျပရရင္ ကြ်န္မတို ့ တိုင္းျပည္အေမအေမစုဆိုရင္ world media မွာ နာမည္ႀကီး interviewer ေတြေတာင္ လက္ဖ်ားခါေအာင္ ျဖတ္ထိုးဉာဏ္ေကာင္းလြန္းၿပီး အေျဖတိုင္းကို အေကာင္းမြန္ဆံုးနဲ ့ အဆင့္အတန္းအရွိဆံုးေျဖဆိုႏိုင္သူပါ... အေမဘယ္ေတာ့မွ သူတပါးကို တိုက္ခိုက္ေျဖဆိုတာမ်ိဳးမရွိခဲ့ပါဘူး...

တိုးတက္တဲ့တိုင္းျပည္ေတြမွာ debate association, debate competition ေတြနဲ ့ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြကို proper debate လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ၾကပါတယ္... ကြ်န္မတို ့ တိုင္းျပည္ႀကီး ေရြ ့ေနပါၿပီ... အကူးအေျပာင္းကာလမွာ ႏိုင္ငံတကာက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြလဲ အာရံုစူးစိုက္လာၾကၿပီ... ရင္းႏွီးႁမွပ္ႏွံလာၾကပါၿပီ... ကြ်န္မတို ့ျမန္မာျပည္ဟာေဖာ္ေရြရင္းႏွီးတတ္တဲ့ ႏွလံုးရည္ျမင့္မားတဲ့သူေတြေနထိုင္ၾကတာပါ... ဒီေတာ့ စကားအေျပာအဆိုမွာလဲ ႏိုင္ငံတကာနဲ ့ ရင္ေဘာင္တန္းႏိုင္ေအာင္ ဆဲေရးတိုင္းထႊာျခင္း, သူတပါးကိုယ္ေရးကိုယ္တာထိခိုက္ျခင္းေတြ ေရွာင္ရွားၿပီး အဆင့္အတန္းရွိစြာနဲ ့ ေျပာဆိုက်င့္ၾကံေနထိုင္ၾကပါစို ့လို ့ တိုက္တြန္းပါရေစရွင္...

(စာႂကြင္း : ကြ်န္မအေဖရဲ႕ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းအလုပ္က ေရွ ့ေနပါ... သူ ့ဝါသနာနဲ ့သူ ့personality ပါကိုက္လြန္းလို ့သူေရြးျခယ္ခဲ့ၿပီး ခုအသက္၇၀ေက်ာ္တဲ့အထိ ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏိုးလုပ္ေနတုန္းပါ... ကြ်န္မက အေဖေသြးပါတယ္လို ့ဆိုရပါမယ္... Debate လုပ္ရတာကို ႏွစ္ၿခိဳက္ပါတယ္... ဒါေပမယ့္ တဘက္က ရန္ျဖစ္တဲ့အသြင္ေဆာင္သြားရင္ ကြ်န္မဆက္ျဖစ္ေလ့မရွိပါဘူး... ကြ်န္မရည္ရြယ္ခ်က္အေပ်ာက္မခံႏိုင္လို ့ပါ... ရန္ျဖစ္ျခင္းျဖင့္အနိင္ယူျခင္းကို အႏိုင္လို ့ကြ်န္မမသတ္မွတ္ပါဘူး... Abuse လို ့ပဲသတ္မွတ္ပါတယ္)

တန္ခူး
4:15pm
7-Feb-2018